تغییرات فصلی و نمونه برداری دنباله ای کرم ساقه ‏خوار Sesamia cretica (Lep.: Noctuidae) در مزارع ذرت خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

2 مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

کرم ساقه­ خوار Sesamia cretica Lederer، یکی از آفات مهم ذرت و نیشکر در ایران است. به منظور بررسی نوسانات جمعیت، توزیع فضایی و تهیه الگوی نمونه­ برداری دنباله ­ای این آفت، به صورت هفتگی از مزارع ذرت دو منطقه اندیمشک و شوش در طول سال ­های 1401 و 1402، نمونه­ برداری صورت گرفت. برای تخمین جمعیت مراحل نابالغ آفت، کل بوته ذرت به عنوان واحد نمونه­ برداری انتخاب شد. نتایج نشان داد که این آفت روی ذرت دارای 4 نسل در سال بود که میانگین جمعیت آن در سال اول، 0/258±1/56 و 0/134±0/38 و در سال دوم، 0/102±0/52 و 0/246±0/56 عدد در هر بوته به ­ترتیب در اندیمشک و شوش ثبت شد. همچنین، توزیع فضایی جمعیت S. cretica به دو روش رگرسیونی تایلور و آیوائو تعیین شد. هر دو روش نشان دادند که الگوی پراکنش آفت در هر دو سال در مزارع ذرت هر دو منطقه، تجمعی بود. با توجه به توصیف بهتر داده ­ها توسط قانون تایلور، از پارامترهای این روش برای تهیه مدل نمونه‌برداری دنباله­ای به روش گرین با سطوح دقت 0/1 و 0/25 استفاده شد. در مدل نمونه ­برداری دنباله­ ای، اندازه نمونه لازم برای تعیین میانگین جمعیت آفت با افزایش تراکم و کاهش سطح دقت از 0/1 به 0/25 کاهش یافت. بر اساس این نتایج، S. cretica، به­ دلیل چند نسلی بودن، پتانسیل بالایی برای خسارت­ زایی در مزارع ذرت دارد و در این راستا از شاخص ­های توزیع فضایی می ­توان برای بهبود برنامه ­های نمونه­ برداری به­ منظور تخمین دقیق جمعیت این آفت بهره برد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Seasonal dynamics and sequential sampling plan of the pink stem borer Sesamia cretica (Lep.: Noctuidae) in corn fields of Khuzestan

نویسندگان [English]

  • Afrooz Farsi 1
  • Roya Arbabtafti 2
1 Plant Protection Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ahvaz, Iran
2 Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

Sesamia cretica Lederer is one of the most important pests of corn and sugarcane crops in Iran. To study the population fluctuations, spatial distribution, and sequential sampling plan of this pest, sampling was done weekly in maize fields of Andimeshk and Shush regions, during 2022 and 2023. To estimate the population of pest immature stages, the whole plant of maize was selected as the sample unit. The results indicated that this pest produced four generations annually on maize, with an average population of 1.56±0.285 and 0.38±0.134 per plant in the first year, and 0.52±0.102 and 0.65±0.246 per plant in the second year, observed in Andimeshk and Shush, respectively. The spatial distribution of S. cretica was determined by two regression methods, Taylor’s power law and Iowa’s models. Both methods showed that the distribution pattern of pest in maize fields across both regions was aggregated throughout the two years of sampling. To enhance the description of the data by Taylor's power law, parameters of this method were used to develop sequential sampling plan using Green’s method at precision levels of 0.1 and 0.25. In sequential sampling model, sample size required to determine pest’s mean population was decreased by increasing density and decreasing the precision level from 0.1 to 0.25. Based on these results, S. cretica due to its multigenerational characteristics, poses a significant threat to maize fields. In this context, spatial distribution indices can be effectively utilized to enhance sampling strategies aimed at accurately estimating the population of this pest.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Distribution pattern
  • Pink stem borer
  • population fluctuation
  • sample size
  • Taylor’s power

مراجع

Arbabtafti, R., Fathipour, Y., & Ranjbar Aghdam, H. (2021). Population fluctuation and spatial distribution pattern of Sesamia cretica Led. (Lepidoptera: Noctuidae) in Southeastern Tehran, Iran. Journal of Agricultural Science and Technology, 23(2), 371-385.
Babamir Satehi, A., Habibpour, B., & Ranjbar Aghdam, H. (2023). Biology, ecophysiology and population dynamism of the sugarcane stem borer Sesamia cretica Lederer (Lepidoptera: Noctuidae) and biology of its parasitoid wasp Telenomus busseolae Gahan (Hymenoptera: Platygasteridae) under field conditions. PhD. Thesis. University of Shahid Chamran, 118 pages. (in Farsi)
Green, R. H. (1970). On fixed level precision sequential sampling. Research in Population Ecology, 12, 249-251.
Hall, D. G. (1986). Sampling for the sugarcane borer (Lepidoptera: Pyralidae) in sugarcane. Journal of Economic Entomology, 79, 813-816. DOI: https://doi.org/10.1093/jee/79.3.813
Momeni, H., Kazemi, H., Ranjbar Aghdam, H., & Hadizadeh, M. H. (2016). Corn handbook (plant protection). Iranian Research Institute of Plant Protection, 136 pages. (in Farsi)
Moyal, P., El-Said, M. M., & Mosad, M. M. (2002). Spatio-temporal distribution and enumerative sampling of the pink borer, Sesamia cretica Led. (Lepidoptera: Noctuidae), in maize fields in Egypt. Insect Science and Its Application, 22(1), 29-40. DOI:  https://doi.org/10.1017/S1742758400015034
Nikpay, A., & Volpe, H. X. L. (2016). Spatial distribution of pink stalk borers Sesamia spp. (Lepidoptera: Noctuidae) in sugarcane fields in south west Iran. Proceedings of 38th Annual Conference of the Australian Society of Sugar Cane Technologists. 27 April, Mackay, Australia. p. 38.
O’Rourke, P. K., & Hutchison, W. D. (2003). Sequential sampling plans for estimating European corn borer (Lepidoptera: Crambidae) and corn earworm (Lepidoptera: Noctuidae) larval density in sweet corn ears. Journal of Crop Protection, 22, 903-909. DOI:  https://doi.org/10.1016/S0261-2194(03)000851-1
Parian, H., Seraj, A. A., Askarianzadeh, A. R., & Mohiseni, A. (2012). Investigation on spatial dispersion of sugarcane pink stem borers Sesamia spp. (Lep.: Noctuidae) in sugarcane fields. Plant Protection (Scientific Journal of Agriculture), 35(1), 15-24. (in Farsi)
Pedigo, L. P., & Buntin, G. D. (1994). Handbook of sampling methods for arthropods in agriculture. CRC Press, Florida, 714 PP.
Ranjbar Aghdam, H., & Kamali, K. (2002). In vivo rearing of Sesamia cretica and Sesamia nonagrioides botanephaga. Journal of Entomology Society of Iran, 22, 63-78. (in Farsi)
Sayadmansour, A., Soleyman Nejadian, E., Kocheily, F., Askarian Zadeh, A. R., & Shakarami, J. (2009). The fluctuation of egg population of sugarcane stem borers, Sesamia nonagrioides Lefebvre and its parasitism by Platytelenomus hylas Nixon in relation to sugarcane phenology. Journal of Entomological Research, 1(1), 13-21. (in Farsi)
Schulthess, F., Bosque-Perez, N. A., & Gounou, S. (1991). Sampling Lepidopterous pests on maize in west Africa. Bulletin of Entomological Research, 81, 297-301. DOI: https://doi.org/10.1017/S0007485300033575
Shahrokhi, Sh., & Amir Maafi, M. (2005). Sequential sampling plan of Metopolophium dirhodum (Hemiptera: Aphididae) in wheat fields. Journal of Entomological Society of Iran, 31(1), 69-82.
Taherkhani, K., & Moazen Rezamahaleh, H. (2012). Sugarcane stem borers and their managements. Iranian Sugarcane Training Institute (ISCRTI), Sugarcane Development Product Co., 27 pages. (in Farsi)
Tsai, J. H., Wang, J. J., & Liu, Y. H. (2000). Sampling of Diaphorina citri (Homoptera: Psyllidae) on orange jessamine in southern Florida. Florida Entomologist, 83(4), 446-459. DOI: https://doi.org/10.2307/3496720
Velasco, P., Revilla, P., Monetti, L., Butron, A., Ordas, A., & Malvar, R. A. (2007). Corn borers (Lepidoptera: Noctuidae; Crambidae) in northwestern Spain: Population dynamics and distribution. Maydica, 52, 195-203.
تحقیقات آفات گیاهی
دوره 14، شماره 3
آذر 1403
صفحه 1-13

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 شهریور 1403
  • تاریخ بازنگری: 11 آبان 1403
  • تاریخ پذیرش: 13 آبان 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار