پراکنش و ویژگی های ریخت شناسی پارازیتوییدها و هایپرپارازیتوییدهای سپردار واوی پسته Lepidosaphes pistaciae (Hem.: Diaspididae) در استان اصفهان

جلائیان, مهدی; منصوری, مهدی; کریمی ملاطی, آزاده

پراکنش و ویژگی های ریخت شناسی پارازیتوییدها و هایپرپارازیتوییدهای سپردار واوی پسته Lepidosaphes pistaciae (Hem.: Diaspididae) در استان اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

سپردار واوی پسته (Lepidosaphes pistaciae (Hem.: Diaspididae یکی از آفات مهم در مناطق پسته‌کاری کشور، به ویژه در باغ‌های سمپاشی ‌شده است. این مطالعه با هدف تعیین پراکنش پارازیتوییدها و هایپرپارازیتوییدهای این شپشک در استان اصفهان و بررسی مشخصات مرفولوژیک آن ها در سال های 1382-1383 اجرا شد. برای تعیین مناطق پراکنش این گونه‌ها از پنج منطقه ی پسته‌کاری اصفهان نمونه‌برداری شد و بدین ترتیب حضور یا عدم حضور گونه‌های گزارش شده در این مناطق و نیز احتمال وجود گونه‌های دیگر مورد بررسی قرار گرفت. همچنین بعضی از خصوصیات مرفولوژیک آن ها در مراحل مختلف رشد به منظور تفکیک نمونه‌ها از یکدیگر بررسی شد. نتایج نشان داد از پنج منطقه ی مورد مطالعه، در سه منطقه، چهار گونه ی زنبور شامل (Coccobius annulicornis Ratzeburg، Aphytis sp.، Zaomma lambinus (Walker و Ablerus sp. در باغ های پسته فعال هستند. همچنین مشخص شد جنس ماده ی زنبور C. annulicornis به صورت یک پارازیتویید داخلی روی سپردار واوی پسته عمل می‌کند در حالی که لاروهای جنس نر به صورت هایپرپارازیتویید روی افراد خودی رشد و نمو می کنند. گونهی Z. lambinus نیز به صورت هایپرپارازیتویید داخلی روی لاروهای کامل و به ندرت روی شفیره‌های پارازیتویید داخلی و همچنین روی لاروهای پارازیتویید خارجی تغذیه می‌کند. گونهی Ablerus sp. به صورت هایپرپارازیتویید خارجی روی لارو کامل و شفیره‌های جنس نر و ماده پارازیتویید داخلی رشد و نمو می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Distribution and morphological characteristics of parasitoids and hyperparasitoids of Lepidosaphes pistaciae (Hem: Diaspididae) in Isfahan Province

نویسندگان [English]

M. Jalaeian
M. Mansouri
A. Karimi-Malati

چکیده [English]

Lepidosaphes pistaciae Archangelskaya (Hem: Diaspididae) is an important pest of pistachio in sprayed orchards in Iran. This study was carried out to determine the local distribution of the parasitoids of pistachio oystershell scale in Isfahan Province, during 2003-2004 and to study the morphological characteristics of various developmental stages. A sampling program was conducted in five locations of pistachio production areas. In addition, some morphological characteristics of developmental stages in collected parasitoids were studied. As a result, four species were collected and identified from three locations of pistachio orchards. Among the parasitoids associated with L. pistaciae thefemale Coccobius annulicornis Ratzeburgwas the internal parasitoids of L. pistaciae,while, the males fed on their own species as hyperparasitoids. Moreover, Zaomma lambinus (Walker) feeds as endo-hyperparasitoid on mature larval stage of endo-parasitoid and ecto-parasitoid and rarely on pupal stage of endo-parasitoid. It seems that Ablerus sp. feeds as ecto-hyperparasitoid on mature larval and pupal stages of endo-parasitoid.

کلیدواژه‌ها [English]