ارزیابی مقاومت دوازده رقم گوجه‌فرنگی به شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی (Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی (Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae از مهم‌ترین و مخرب‌ترین آفات گوجه‌فرنگی در آمریکای جنوبی و مرکزی، اروپا و به تازگی در ایران محسوب می‌شود که باعث خسارت سنگینی به گل‌خانه‌ها و مزارع گوجه‌فرنگی شده است. از آن جا که آنتی‌زنوز و آنتی‌بیوز دو سازوکار مهم در ارزیابی مقاومت گوجه‌فرنگی وحشی،Lycopersicon hirsutum به شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی هستند، این دو سازوکار در دوازده رقم گوجه‌فرنگی اهلی، L. esculentum شامل پتومچ، موبیل، سوپراِسترین-بی، کینگستون، ردستون، اِرلی‌اُربانا-وای، اِرلی‌اُربانا، ریوگرند، کال-جی-اِن‌تری، پریمواِرلی، دهقان و فلات-111 در گل‌خانه‌ای با نوسان دمای 18 تا 27 درجه سلسیوس در شبانه‌روز طی ماه‌های آبان و آذر سال 1392مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمون نخست به منظور بررسی سازوکار آنتی‌زنوز ارقام و ترجیح تخم‌گذاری شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی روی قسمت‌های مختلف بوته در ارقام مورد مطالعه به اجرا درآمد. در آزمون دوم نیز  طول دوره‌های جنینی، لارو و شفیره، مرگ‌ومیر تخم، لارو و شفیره، وزن شفیره، نسبت جنسی حشرات کامل، تعداد مینوزها و میزان آسیب شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی بررسی شدند. بیش‌ترین و کم‌ترین تخم‌گذاری با میانگین 30 و 33/5 تخم به ترتیب روی ارقام فلات-111 و کینگستون در روز چهارم آزمایش ثبت شد. همچنین ارقام مورد مطالعه از نظر طول دوره‌های جنینی، لارو و شفیره، وزن شفیره، تعداد مینوزها و میزان آسیب دارای تفاوت معنی‌دار بودند. ارقام مورد مطالعه بر اساس تمام ویژگی‌های اندازه‌گیری‌شده به روش سلسله‌مراتبی وارد در سه خوشه طبقه‌بندی شدند. سه رقم موبیل، ریوگرند و کال-جی‌اِن‌تری از مقاومت نسبی بیش‌تری به شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی برخوردار بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of twelve tomato cultivars for resistance to tomato leafminer, Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae)

نویسندگان [English]

  • L. Irannejad-Parizi
  • B. Zahiri
  • H. Babolhavaeji
  • M. Khanjani
  • H. Shararbar
چکیده [English]

Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) is one of the most important and devastating pest of tomato crops throughout South and Central America, Europe and recently Iran that caused severe damages to tomato crops in greenhouses and fields. Since antixenosis and antibiosis are the two important resistance mechanisms in Lycopersicon hirsutum to tomato leafminer, these mechanisms were evaluated on 12 tomato cultivars of Lycopersicon esculentum Mill. (Petomech, Mobil, superstain-B, kingstone, Redstone, Early urbana-Y, Early urbana, Riogrande, Cal-J-N3, Primo early, Falat-111 and Dehghan) in greenhouse with daily temperature fluctuations of 18–27 °C during November and December 2013. The first experiment was carried out to appraise the oviposistion preference of tomato leafminer on different parts of those 12 cultivars. Survival and duration of eggs, larvae and pupae, weight of pupae, sex ratio of progeny, visual injury rating and number of mines of tomato leafminer on 12 tomato cultivars were examined in the second experiment. The higher and lower ovposition were observed on Falat-111 (30 eggs) and Kingstone (5.33 eggs), respectively, on the fourth day of the experiment. Incubation period, larval and pupal stadia, pupal weight, visual injury rating and number of mines were significantly affected by tomato cultivars. Based on all examined characteristics, tomato cultivars were clustered into three main groups. We concluded that three cultivars Mobil, Riogrande and Cal-J-N3 appeared to be relatively more resistant to the damage inflicted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Antibiosis
  • Antixenosis
  • Host preference
  • Oviposition