پراکنش جغرافیایی شب‌پره‌های ساقه‌خوار(Lep.: Crambidae & Noctuidae) در شالیزارهای ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 موسسه تحقیقات‌ برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

3 بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات، موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور

چکیده

ساقه‌خوارها شایع‌ترین و مهم‌ترین آفاتی هستند که برنج را در طول دوران رشد مورد حمله قرار می‌دهند. در این پژوهش، پراکنش جغرافیایی شب‌پره‌های ساقه‌خوار برنج متعلق به خانواده‌های ‌Crambidae و Noctuidae در 16 استان برنج‌ کاری کشور در سال‌های 1394 و 1395 بررسی شد. جمع‌آوری حشرات کامل ساقه‌خوار به کمک تله‌ها‌ی نوری، مالایز و فرومونی انجام شد. در شالیزارهای کشور در مجموع شش گونه ساقه‌خوار شامل پنج گونه‌‌ی Chilo partellus، C. luteellus، C. suppressalis، C. phragmitella و Scirpophaga praelata از خانواده‌ی Crambidae و گونه‌ی Sesamia sp. از خانواده‌ی Noctuidae شناسایی شدند‌‌. در بین این گونه‌ها، ساقه‌خوار نواری برنج (C. suppressalis) و گونه‌ای از جنس سزامیا (Sesamia sp.) به عنوان مهم‌ترین آفات ساقه‌خوار برنج در کشور معرفی می‌شوند. طبق نتایج، حضور ساقه‌خوار نواری برنج از پنج استان خراسان رضوی، قزوین، زنجان، چهارمحال و بختیاری و آذربایجان شرقی و خسارت سزامیا روی برنج از چهار استان کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، ایلام و اردبیل برای اولین بار گزارش می‌شود. با توجه به نتایج این پژوهش و عدم دسترسی به نمونه‌ی تیپ، گزارش قبلی مبنی بر حضور ساقه‌خوار سفید برنج (Scirpophaga innotata) در ایران، مشکوک است. یافته‌های این پژوهش اطلاعات اولیه‌ و کلیدی درباره‌ی سطح پراکنش هر کدام از شش گونه ساقه‌خوار فعال در شالیزارهای ایران را فراهم می‌کند که می‌تواند ضرورت تجدید نظر در ارایه‌ی شیوه‌های مدیریت آن‌ها را متذکر شود.
ساقه‌خوارها شایع‌ترین و مهم‌ترین آفاتی هستند که برنج را در طول دوران رشد مورد حمله قرار می‌دهند. در این پژوهش، پراکنش جغرافیایی شب‌پره‌های ساقه‌خوار برنج متعلق به خانواده‌های ‌Crambidae و Noctuidae در 16 استان برنج‌ کاری کشور در سال‌های 1394 و 1395 بررسی شد. جمع‌آوری حشرات کامل ساقه‌خوار به کمک تله‌ها‌ی نوری، مالایز و فرومونی انجام شد. در شالیزارهای کشور در مجموع شش گونه ساقه‌خوار شامل پنج گونه‌‌ی Chilo partellus، C. luteellus، C. suppressalis، C. phragmitella و Scirpophaga praelata از خانواده‌ی Crambidae و گونه‌ی Sesamia sp. از خانواده‌ی Noctuidae شناسایی شدند‌‌. در بین این گونه‌ها، ساقه‌خوار نواری برنج (C. suppressalis) و گونه‌ای از جنس سزامیا (Sesamia sp.) به عنوان مهم‌ترین آفات ساقه‌خوار برنج در کشور معرفی می‌شوند. طبق نتایج، حضور ساقه‌خوار نواری برنج از پنج استان خراسان رضوی، قزوین، زنجان، چهارمحال و بختیاری و آذربایجان شرقی و خسارت سزامیا روی برنج از چهار استان کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، ایلام و اردبیل برای اولین بار گزارش می‌شود. با توجه به نتایج این پژوهش و عدم دسترسی به نمونه‌ی تیپ، گزارش قبلی مبنی بر حضور ساقه‌خوار سفید برنج (Scirpophaga innotata) در ایران، مشکوک است. یافته‌های این پژوهش اطلاعات اولیه‌ و کلیدی درباره‌ی سطح پراکنش هر کدام از شش گونه ساقه‌خوار فعال در شالیزارهای ایران را فراهم می‌کند که می‌تواند ضرورت تجدید نظر در ارایه‌ی شیوه‌های مدیریت آن‌ها را متذکر شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The geographical distribution of moth stem borers (Lep.: Crambidae & Noctuidae) in paddy fields of Iran

نویسندگان [English]

  • M. Jalaeian 1 2
  • A. Golizadeh 1
  • A. Sarafrazi 3
1 Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran| Rice Research Institute of Iran, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Rasht, Iran,
2 Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran| Rice Research Institute of Iran, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Rasht, Iran,
3 Insect Taxonomy Research Department, Iranian Research Institute of Plant Protection, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Stem borers are major pests attacking paddy fields during all its growth stages. In this study, the geographical distribution of moth stem borers (Lep.: Crambidae & Noctuidae) was determined in paddy fields of 16 provinces, Iran, during 2015-2016. The specimens were collected by light, malaise and pheromone traps. Six stem borer species in paddy fields; including five from Crambidae (Chilo partellus, C. luteellus, C. suppressalis, C. phragmitella and Scirpophaga praelata)and one belonging to Noctuidae, (Sesamia sp.) were recognized. The striped stem borer (C. suppressalis) and Sesamia sp. were identified as serious rice stem borers in Iran. Chilo suppressalis was recorded for the first time from five provinces: Khorasan-e Razavi, Qazvin, Zanjan, Chaharmahal Bakhtiari and Azarbayejan-e Sharqi. Damage by a Sesamia species was reported from Kohgiluyeh and Boyerahmad, Esfahan, Ilam and Ardebil provinces for the first time. According to the current results and unavailability of type specimens for this species, previous report of the presence of white stem borer (Scirpophaga innotata)in Iran is dubitable. The findings provided key and basic distribution information of all six stem borer species which can be used for controlling tactics through IPM programs against the pests in each region. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • rice
  • GIS
  • Chilo
  • Scirpophaga
  • Sesamia

مراجع

Allsopp, P. G. and Sallam, M. S. 2001. Sesamia incursion management plan. Version 1. BSES Internal Report PR01002. pp. 98.
Anonymous, 2016. Annual Agricultural Statistics. Ministry of Jihad-e-Agriculture of Iran. From http://www.maj.ir. (In Farsi)
Arora, G. S. 2000. Studies on some Indian pyralid species of economic importance, Part I. Crambinae, Schoenobiinae, Nymphulinae, Phycitinae and Galleriinae (Lepidoptera: Pyralidae), Records of The Zoological Survey of India, Occasional Paper No. 181, pp. 169.
Basiri, Gh., Taghizadeh, M., Bagheri, M. R., Rahimi, H. and Modarres-Najafabadi, S. S. 2007. Identification, distribution and preliminary study on field biology of Sorghumstem borers in Iran. Final Report of a Research Projects. Iranian Research Institute of Plant Protection, Tehran, Iran. (In Farsi)
Bleszynski, S. 1970. A revision of the World species of Chilo Zincken (Lepidoptera: Pyralidae). Bulletin of the British Museum (Natural History) 25(4): 99-185.
Chen, F., Song, S. and Wu, C. 2006. A review of the genus Scirpophaga Treitschke, 1832 in China (Lepidoptera: Pyralidae). Zootaxa 1236: 1-22.
Ebert, G. 1973. The rice stem borer Chilo suppressalis Walker (Lep: Pyral), a new pest for Iran.Entomologie et Phytopathologie Appliquées 35: 1-25.
Esfandiari, M., Mossadegh, M. S. and Shishehbor, P. 2011. Sesamia botanephaga Tams & Bowden, 1953 auct. in Iran, read Sesamia nonagrioides (Lefèbvre, 1827) (Lepidoptera: Noctuidae). Munis Entomology and Zoology 6 (1): 400-403.
ESRI, 2008. ArcGIS 9.3. Environmental Systems Research Institute, Redlands, CA, USA.
Fu-Xiang, B., Kai-Feng, S. and Xin-Hua, G. 1995: Biology and control of Chilo luteellus Motschulsky. Entomological Knowledge 32(3): 147-148.
Google Inc, 2013. Google Earth (Version 7.1.1.1871). [Cited 26 July 2016] Available from URL: http://www.google.com/earth/index.html.
Heinrichs, E. A. 1995. Biology and Management of Rice Insects. Wiley, India. pp.794.
Khan, Z. R., Litsinger, J. A., Barrion, A. T., Villanueva, F. F. D., Fernandez, N. J. and Taylo, L. D. 1991. World Bibliography of Rice Stem Borers 1794–1990. International Rice Research Institute (IRRI), Philippine. pp. 426.
Khanjani, M. 2005. Field Crop Pests in Iran (Insects & Mites). Bu-Ali Sina University Press, Hamedan. pp. 719. (In Farsi)
Lehmann, L. and Zahiri, R. 2011. Results of a lepidopterological expedition to North and Northwest Iran in summer 2007 with new records for Iran (Lepidoptera). Esperiana 16: 135-165.
Li, Ch., Cheng, X. and Dai, Sh. 2011. Distribution and Insecticide Resistance of Pink Stem Borer, Sesamia inferens (Lepidoptera: Noctuidae), in Taiwan. Formosan Entomology 31: 39-50.
Metwally, M. M. 2010. Ecological studies on lepidopterous stem borers associated with the main graminaceous weeds and crops at kafr El-Sheikh region. Mansoura Journal of Plant Protection and Pathology 1(6): 319–330.
Mirzayans, H. and Kalali, G. 1970. Contribution à la connaissance de la faune des lépidoptéres de l’Iran (2). Entomologie et Phytopathologie Appliquées 29: 15-23.
Modarres-Awal, M. 2012. List of agricultural pests and their natural enemies in Iran. Ferdowsi University of Mashhad Press, Mashhad, pp. 778.
Moghaddas, H. and Sayad-Nasiri, M. 1995. Identification of rice striped stem borer in Isfahan, study of its biology and distribution. Proceedings of 12th Iranian Plant Protection Congress. 2-7 September, Karaj. pp. 78. (In Farsi).
Pathak, M. D. and Khan, Z. R. 1994. Insect pests of rice. International Rice Research Institute (IRRI), Philippine. pp. 89.
Pandey, S., Byerlee, D., Dawe, D., Dobermann, A., Mohanty, S., Rozelle, S. and Hardy, B. 2010. Rice in the global economy: strategic research and policy issues for food security. International Rice Research Institute (IRRI), Philipine. pp. 477.
Poltavsky, A. N. and Artokhin, K. S. 2015. Invasions by Chilo Zincken, 1817 to the south of European Russia (Lepidoptera: Crambidae). SHILAP Revista de Lepidopterología 43: 461-465.
Robinson, G. S. 1976. The preparation of slides of Lepidoptera genitalia with special reference to the Microlepidoptera. Entomologist’s Gazette 27: 127–132.
Roohigohar, Sh., Alipanah, H. and Imani, S. 2016. Crambinae of Iran (Lepidoptera: Pyraloidea, Crambidae). SHILAP Revista de Lepidopterologia 44 (175): 473-518.
Sallam, M. S. and Allsopp, P. G. 2002. Chilo incursion management plan. Version 1. BSES Internal Report PR02008. pp. 138.
Sallam, M. S. and Allsopp, P. G. 2008. Scirpophaga spp. incursion management plan. Version 2. BSES Internal Report MN08004. pp. 60.
Sallam, M. S., Achadian, E., Kristini, A., Sochib, M. and Adi, E. 2010. Monitoring sugarcane moth borers in Indonesia: towards better preparedness for exotic incursions. Proceedings of the Australian Society of Sugar Cane Technologists. 32: 181-192.
Sobhe-Zahedi, T., Hajizadeh, J. and Azimi, R. 2014. First report of the white stem borer, Scirpophaga innotata (Lep.: Crambidae: Schoenobiinae), from Iran. Journal of Entomological Society of Iran 34(2): 3-4.
Sohn, J., Park, K. and Cho, S. 2015. A taxonomic review of Schoenobiinae (Lepidoptera: Crambidae) from Korea. Journal of Asia-Pacific Entomology 18 (2): 131–137.
Yonow, T., Kriticos, D. J., Ota, N., Van Den Berg, J. and Hutchison, W. D. 2016. The potential global distribution of Chilo partellus, including consideration of irrigation and cropping patterns. Journal of Pest Science 90 (2): 459-477.
تحقیقات آفات گیاهی
دوره 7، شماره 2
شهریور 1396
صفحه 11-24

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 مهر 1396
  • تاریخ پذیرش: 02 مهر 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار