تغییرات فصلی و توزیع فضایی شته کاهو(Nasonovia ribisnigri Mosely (Hem.: Aphididae، در اهواز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

شته Nasonovia ribisnigri Mosely، کلیدی ترین آفت کاهو محسوب می شود که از جنوب استان خوزستان برای اولین بار در سال 1387 گزارش شد. افزایش جمعیت و تغذیه پنهان این آفت از کاهو، باعث خسارت شدید، در بسیاری از مزارع شده است. به منظور بررسی تغییرات فصلی و توزیع فضایی شته کاهو در طول سال های 1391-1389به طور تصادفی، هفته ای دو بار از مزرعه کاهو نمونه برداری صورت گرفت. فعالیت این آفت در سال اول نمونه برداری اواخر آذر و در سال دوم اوایل دی آغاز شد. جمعیت شته ها در سال 90-1389 و 91-1390 به ترتیب در 18 اسفند 116 عدد و 21 اسفند 62 عدد شته در هر بوته به اوج رسید و در نهایت در اواخر فروردین ناپدید شد. افزایش جمعیت شته در سال دوم نسبت به سال قبل روند کندتری داشت و از اختلاف معنی-داری برخوردار بود. بر اساس تخمین تراکم جمعیت شته ها روی برگ های داخلی، وسطی و خارجی، 50 درصد از شته ها روی برگ-های داخلی مستقر بود و پوره ها فراوان ترین مرحله رشدی به شمار آمدند. نتایج پراکنش فضایی با استفاده از دو مدل آیوائو و تیلور نشان داد که مدل تیلور به نحو مطلوب تری داده ها را برازش کرد و الگوی توزیع جمعیت سنین مختلف N. ribisnigri به صورت تجمعی بود. بر اساس یافته های این مطالعه، علیرغم اختلاف در روند تغییرات جمعیت شته های کاهو در طول دو سال نمونه برداری، شمارش پوره ها با الگوی پراکنش تجمعی روی برگ های داخلی می تواند شاخص خوبی جهت تخمین جمعیت و مدیریت این آفت -باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Seasonal dynamics and spatial distribution of the lettuce aphid, Nasonovia ribisnigri Mosely (Hem.: Aphididae) in Ahvaz (Text in Persian)

نویسندگان [English]

  • A. Farsi
  • F. Kocheili
  • M. S. Mossadegh
  • A. Rasekh
  • M. Tavoosi
چکیده [English]

Nasonovia ribisnigri Mosely، is considered as a key pest of lettuce and was reported for the first time from southern part of Khuzestan province in 2008. Increasing population and covertly feeding habit of the pest in the central part of lettuce heads causes severe damage in most parts of the fields. To approach the purpose of seasonal dynamics and spatial distribution of lettuce aphid، numerous samples were randomly taken from lettuce field twice a week during 2010-2012. The activity of this pest began in mid and end of December in the first and second year of sampling، respectively. In 2010- 11 and 2011-12، population reached a peak on 9 March (116) and 12 March (62) aphids per plant، respectively and then aphid number declined in the mid April. The population increased slowly in the second year compared with the previous year and there was a significance different between the years (p<0.05). Based on estimation of aphids' population on head، wrapper and frame leaves، 50% of the aphids colonized on head leaves and nymphs were the most abundant stage. The data of spatial distribution with both Iwao’s Patchiness regression and Taylor’s Power Law methods indicated that Taylor's Power Low showed a better fit than Iwao's model and distribution of different stages of aphid population were aggregated. Based on results of this study، despite of difference in population dynamics of lettuce aphids during two years of sampling، counting of nymphs with aggregated distribution pattern on the head leaves can provide a good index to estimate the population and management of this pest.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nasonovia ribisnigri
  • Population dynamic
  • Spatial distribution
  • Ahvaz
  • Pest management